Over de consequenties van burgerschap in onze omgang met conflicten, in de internationale politiek en in de samenleving
Gespreksavond in het kader van de Erasmusweek georganiseerd door Huis van Erasmus. Thema van de Erasmusweek is dit jaar ‘de vrije wil’. Erasmus schreef er uitgebreid over. We koppelen dit thema aan de keuzes waarvoor we staan in de oorlog in Oekraïne. Is deze onvermijdelijk, is een andere aanpak gewenst en mogelijk? En hoe gaan wij burgers om met onze eigen conflicten?
We gaan in gesprek met:
- Oud-minister Joris Voorhoeve, die onlangs ‘Ware moed’ schreef over de onverzettelijke strijd van de Oekraïners
- Oud-politicus/fotograaf Dolph Kessler, die in zijn recente boek een midden
tracht te vinden ‘tussen pacifisme en Von Clausewitz’
- Remonstrants predikant Koen Holtzapffel, die vorige maand in Rotterdam
zijn boek ‘Erasmus en de vrije wil’ uitbracht
Programma: Introductie van Huis van Erasmus, inleidingen door de sprekers, en na de pauze gaan de sprekers met elkaar en het publiek in gesprek.
- Locatie: Centrale Bibliotheek, Hoogstraat 110, Rotterdam, Filmzaal, 4e verdieping
- Datum/Tijd: Vrijdag 25 oktober, 20.00 – 22.00 uur
- Toegang: Gratis – je dient je wel van tevoren aan te melden – bestel een ticket
Nadere toelichting:
Joris Voorhoeve verhaalt in zijn boek ‘Ware moed’ door middel van interviews met zo’n 40 Oekraïners over de enorme offers die Oekraïense mensen nu brengen voor zelfbeschikking van hun land en een onafhankelijke rechtsorde. Aan die strijd valt volgens hen en Joris Voorhoeve niet te ontkomen. Net zoals wij nu alleen in vrijheid in een democratische rechtsorde kunnen leven dankzij de opofferingen van onze voorouders en bondgenoten tegen onderdrukkers als Hitler. Het is aan de Oekraïners zelf om te bepalen wanneer zij gaan onderhandelen. Joris Voorhoeve is zelf betrokken bij en ook initiatiefnemer van humanitaire acties om de Oekraïners te ondersteunen.
Dolph Kessler schreef recent zijn boek ‘Oorlog of vrede, willen winnen of gelijkspel’. Hij pleit voor een “op vrede gerichte preventieve dialoog” dat hij omschrijft als ‘de derde weg tussen Pacifisme en Von Clausewitz’. Deze derde weg is des te meer noodzakelijk omdat er enorme uitdagingen op de mensheid afkomen (klimaat, technologie, common grounds, kernwapens). Machtsstrijd en oorlog tussen supermachten kunnen wij daarbij niet gebruiken. Het zou alle hens aan dek moeten zijn. Er valt daarom niet te ontkomen aan het sluiten van compromissen. Met betrekking tot Oekraïne was neutraliteit het voor de hand liggende compromis geweest. Maar is de dialoog altijd een begaanbare weg? En waar pleit hij in het bijzonder voor?
Koen Holtzapffel deed een uitgebreide studie naar de visie van Erasmus over de vrije wil. In hoeverre levert dat gezichtspunten op die waardevol zijn voor onze discussie van vanavond? Erasmus liet zich in ieder geval heel fel uit tegen het oorlog voeren. Erasmus’ methode van denken wordt omschreven als het perspectief van de ander leren kennen en op zoek gaan naar waarin je met elkaar verbonden bent. Maar had dat de oorlog in Oekraïne kunnen voorkomen? Erasmus erkende ook dat er gevallen zijn waarin men aan een oorlog niet valt te ontkomen.
Huis van Erasmus streeft naar een vreedzame samenleving met een accent op activiteiten rond burgerschap; daarbij uitgaande van het nog steeds actuele denken van Erasmus. Voor scholieren heeft het een aantal (gratis) lesmodules over burgerschap ontwikkeld.
Goed burgerschap vraagt volgens Huis van Erasmus om inzet voor een samenleving waarin mensen kunnen leven in vrijheid en een democratische rechtsorde. Van jongs af aan dient men daarom ook vaardigheden te leren als goed kunnen omgaan met verschillen, en met conflicten. Bij eigen conflicten en bij polarisatie in de samenleving is de uitdaging om toch te zoeken naar gespreksopeningen, om alles te proberen om de conflictspiraal te doorbreken. En misschien ook wel om op een slimme meer softe wijze te strijden. Dat alles vergt ook offers. Gebeurt het daarom veel te weinig? Net als in de internationale politiek?
▀
